Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
សីលធម៌	sel tʰoa, sǝl tʰoa	1. ethics, morals, virtue 2. morality 3. manners and behavior that lead one to do good and avoid evil 4. precepts of righteousness	4/4

Link to overview page
Link to dictionary

Lying — Cultural note

ព្រះពុទ្ធសាសនាមានចែងអំពីសីលប្រាំ ហើយប្រជាជនខ្មែរដែលជឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា តែងគោរពនិងប្រកាន់ខ្ជាប់វិន័យទាំងអស់នោះ គឺ
១ មិនបៀតបៀនជីវិតគេ
២ មិនលួចទ្រព្យសម្បត្តិគេ
៣ មិនប្រព្រឹត្តខុសសីលធម៌ក្នុងផ្លូវភេទ
៤ មិនពោលពាក្យមុសា
៥ មិនសេពគ្រឿងស្រវឹង។

Going To The ATM (Sakanan) — 04

នៅក្នុងរូបភាពទី ៤ ចូលមកដល់រូបភាពទី ៤ យើងឃើញថា ការតម្រង់ជួរគ្នានោះ គឺមនុស្សទាំងអស់រង់ចាំតម្រង់ជួរគ្នា នៅខាងមុខទូអេធីអឹម ឬក៏ម៉ាស៊ីនដកប្រាក់។ អញ្ចឹងដើម្បីធ្វើការដកប្រាក់ យើងពុំចាំបាច់ចូលទៅក្នុងធនាគារទេ ព្រោះថាគ្រប់ធនាគារទាំងអស់ តែងតែមានម៉ាស៊ីនដកប្រាក់ ឬក៏យើងអាចហៅថា អេធីអឹម។ អញ្ចឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គ្រប់ធនាគារ គឺសុទ្ធតែមានម៉ាស៊ីនដកប្រាក់ទាំងអស់ ហើយប្រជាជនកម្ពុជា ភាគច្រើន គាត់ពុំសូវហៅម៉ាស៊ីនដកប្រាក់នោះទេ ព្រោះវាវែង បាទ ឈ្មោះវាវែងពេក អញ្ចឹងគេហៅអក្សរកាត់ដូចគ្នាគឺ អេធីអឹម ឬក៏ម៉ាស៊ីនអេធីអឹម។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ មនុស្សទាំងអស់កំពុងតែឈរតម្រង់ជួរនៅខាងមុខម៉ាស៊ីនអេធីអឹម ព្រោះថានៅពេលដែលមានមនុស្សច្រើន ដើម្បីរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ យើងត្រូវឈរតម្រង់ជួរគ្នា អ្នកណាមកមុន គឺឈរខាងមុខ ហើយអ្នកណាមកក្រោយ គឺឈរខាងក្រោយ បាទ នៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថា បុរសដែលពាក់អាវស ខោជើង[ស] ខោជើងវែងពណ៌ស គាត់ឈរខាងមុខគេ នៅជាប់ម៉ាស៊ីនអេធីអឹមតែម្ដង គឺគាត់កំពុងតែដកប្រាក់ អញ្ចឹង បានន័យថា បុរសនោះ គាត់មកមុនគេ អញ្ចឹងគាត់ត្រូវឈរខាងមុខ បន្ទាប់មកបុរសពាក់អាវលឿង និងកូនស្រី គឺគាត់មកទី ២ គឺគាត់ឈរបន្ទាប់ បុរសពាក់អាវស្វាយ គាត់មកបន្ទាប់ គឺគាត់ឈរខាងក្រោយទី ៣ រីឯនារីម្នាក់នោះ គាត់ឈរខាងក្រោយគេ ព្រោះថាគាត់មកខាងក្រោយគេ ទោះបីជាមានអាការៈប្រញាប់ប្រញាល់ក៏ដោយ ក៏នារីម្នាក់នោះមិនប្រជែង ឬក៏ប្រជ្រៀតទៅខាងមុខដែរ ព្រោះថាគាត់មកខាងក្រោយ គឺត្រូវឈរខាងក្រោយ ដូច្នេះវាអាចរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងបានន័យថា យើងបង្ហាញអំពីសុជីវធម៌ និងសីលធម៌របស់យើងផងដែរ ព្រោះថាជាទូទៅ ការមកមុន គឺត្រូវឈរខាងមុខ ការមកក្រោយ គឺត្រូវឈរខាងក្រោយ វាគឺជាសុជីវធម៌ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់មួយល្អផងដែរ។

Tuk Tuk (Sakanan) — 09

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៩ នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ បន្ទាប់ពីពួកគេចូលទៅកាន់រ៉ឺម៉កកង់បីហ្នឹងហើយ ពួកគេក៏បាននិយាយថ្លៃ តថ្លៃទៅដល់រ៉ឺម៉កកង់បី ថាពីកន្លែងក្លឹបនោះទៅផ្ទះរបស់គេយកចំនួនប៉ុន្មាន ពេលនោះម្ចាស់រ៉ឺម៉កកង់បីនោះក៏បានឆ្លើយថា ១០ ដុល្លារ អញ្ចឹងពួកគេក៏បានភ្ញាក់ផ្អើល ព្រោះថាតម្លៃនោះគឺថ្លៃខ្លាំងពេក ហើយយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺអ្នកទាំងបីនោះ គាត់បានបញ្ចេញអាការៈភ្ញាក់ផ្អើល ដោយគាត់បានហាមាត់ធំៗ ហើយបើកភ្នែកធំៗ ដោយភ្ញាក់ផ្អើលថាហេតុអ្វីក៏ថ្លៃយ៉ាងនេះ ព្រោះផ្ទះរបស់គេនៅជិតនឹងកន្លែងដែលគេផឹកស៊ីនោះទេ ប៉ុន្តែរ៉ឺម៉កកង់បីនោះយកថ្លៃតម្លៃខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងឃើញអ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីនោះ គាត់ពុំបានចុះថ្លៃនោះទេ ដោយគាត់នៅតែអង្គុយនៅលើរ៉ឺម៉កកង់បី ហើយនិយាយទៅកាន់បុរសទាំងបីនាក់នោះ ការអង្គុយហើយនិយាយទៅកាន់អតិថិជនបែបនេះ គឺជាការមិនសមរម្យនោះទេ ព្រោះថានៅពេលដែលគេមកនិយាយជាមួយយើង ជាសុជីវធម៌ យើងត្រូវក្រោកឈរនិយាយទៅកាន់គេវិញ ព្រោះថាអ្នកដែលមកនិយាយជាមួយយើងគឺឈរ អញ្ចឹងយើងគួរតែឈរដើម្បីនិយាយជាមួយគេវិញ ដើម្បីជាការគួរសម និងរក្សាសុជីវធម៌ អញ្ចឹងជាទូទៅប្រសិនបើយើងកំពុងតែអង្គុយ ហើយមាននរណាម្នាក់ដើរមកសួរយើង យើងគួរតែងើបឈរ ដើម្បីនិយាយទៅកាន់គេវិញ ធ្វើបែបនេះ គឺគេហៅថាយើងមានសីលធម៌និងមានសុជីវធម៌ល្អជាមួយនឹងអ្នកដទៃ ប៉ុន្តែយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នេះ បុរសដែលជាម្ចាស់រ៉ឺម៉កកង់បី គាត់ពុំបានក្រោកឈរនោះទេ ដោយគាត់នៅតែអង្គុយនៅលើរ៉ឺម៉ករបស់គាត់និយាយទៅកាន់អតិថិជនរបស់គាត់ ហើយគាត់បានយកតម្លៃខ្ពស់ខ្លាំងទៅកាន់អតិថិជនរបស់គាត់ ធ្វើឲ្យអតិថិជនរបស់គាត់ ដែលជាមិត្តភក្តិទាំងបីនាក់នោះ គឺមានការភ្ញាក់ផ្អើលនឹងតម្លៃនោះយ៉ាងខ្លាំង។

Khmer New Year (Sakanan) — 09

នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ បន្ទាប់ពីការធ្វើពិធីស្រង់ព្រះហើយ បាទ ពិធីស្រង់ព្រះ បន្ទាប់ពីធ្វើហើយ គឺឪពុកម្ដាយ ឬក៏ជីដូនជីតា គាត់តែងតែឲ្យពរទៅដល់កូនចៅឲ្យបានសុខសប្បាយ និងមានសេចក្តីសុខ។ បន្ទាប់មក បន្ទាប់ពីការធ្វើពិធីស្រង់ព្រះហើយ គ្រួសារខ្មែរតែងតែអង្គុយញ៉ាំបាយជុំគ្នា។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នេះ គឺយើងឃើញថា គ្រួសារនោះ គាត់កំពុងតែអង្គុយញ៉ាំបាយជុំគ្នា ដោយទម្លាប់នៅក្នុងគ្រួសារខ្មែរ ឬក៏នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ការញ៉ាំអាហារជុំគ្នាពេលល្ងាច ឬក៏ពេលថ្ងៃត្រង់ គឺយើងពុំប្រើប្រាស់តុនោះទេ គឺយើងក្រាលកន្ទេល អញ្ចឹងយើងញ៉ាំបាយនៅលើកន្ទេល ឬក៏កម្រាលមួយ ព្រោះថាជាទម្លាប់តាំងពីដើម គឺយើងប្រើប្រាស់កន្ទេលបែបនេះតែម្ដង។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញថាគ្រួសារនោះ គាត់បានក្រាលកន្ទេលមួយ ដោយមានម្ហូបនៅលើកន្ទេលនោះជាច្រើន មានដូចជា យើងឃើញដូចជាត្រី និងបន្លែ ត្រីគឺយើងដាក់នៅក្នុងចានរាបឬក៏ចានពងក្រពើមួយ បន្លែគឺដាក់នៅក្នុងចានទាបតូចៗ ចំនួនពីរ ហើយយើងឃើញមានទឹកសម្លដែលដាក់នៅក្នុងចានគោម អញ្ចឹងម្ហូបទាំងអស់គឺយើងដាក់នៅកណ្ដាល ពួកគាត់បានដាក់ម្ហូបទាំងអស់នៅកណ្ដាល ហើយមនុស្ស[ដែល]នៅក្នុងគ្រួសារនោះ គាត់បានអង្គុយជុំវិញម្ហូបនោះដើម្បីញ៉ាំបាយជាមួយនឹងម្ហូប យើងឃើញថា មនុស្ស[នីមួយៗ] គ្រួសារនីមួយៗ សមាជិកនីមួយៗ គាត់បានកាន់ចានបាយឡើង ហើយគាត់ក៏បានចាប់ចង្កឹះឬក៏ស្លាបព្រា ដើម្បីដួសបាយញ៉ាំជាមួយនឹងម្ហូប អញ្ចឹងជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីរក្សាសុជីវធម៌ និងគេហៅថា ដើម្បីរក្សាសីលធម៌ ការញ៉ាំបាយ គឺត្រូវឲ្យមនុស្សចាស់គាត់លូកមុន។ អញ្ចឹងម្ហូប ទោះបីជាយើងឃ្លានយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើយើងញ៉ាំជាមួយមនុស្សចាស់ យើងមិនត្រូវញ៉ាំមុនមនុស្សចាស់នោះទេ គឺត្រូវឲ្យមនុស្សចាស់ គាត់លូកម្ហូបមុន ឬក៏គាត់ដួសម្ហូបយកមកពិសាមុន ទើបយើងអាចញ៉ាំបានតាមក្រោយ ធ្វើដូច្នេះ គឺសម្ដែងនូវការគោរពដល់គាត់ អញ្ចឹងយើងគោរពមនុស្សចាស់ ដូច្នេះយើងត្រូវតែពិសាអាហារឬក៏ញ៉ាំអាហារក្រោយគាត់។ អញ្ចឹងត្រូវឲ្យមនុស្សចាស់ពិសាអាហារមុន។ នៅពេលដែលក្មេងគេហៅថាញ៉ាំ ចំណែក[...] និយាយជាមួយមនុស្សចាស់យើងហៅថាពិសាឬក៏ហូប។ ហូបគឺប្រើចំពោះមនុស្សដែលអាយុបងយើងតិចៗ ឬក៏បងយើងបន្តិច ចំណែកឯពិសា គឺយើងប្រើជាមួយមនុស្សចាស់ ជាមួយឪពុកម្ដាយឬក៏ជីដូនជីតា អញ្ចឹងគឺយើងហៅពិសា គឺវាគួរសមជាងហូប។