Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ឈាម	cʰiem	blood	39/13

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing pain — Expressions

តើជនជាតិខ្មែរនឹងលាន់មាត់ដូចម្ដេចក្នុងស្ថានភាពខាងលើ?
មុតដៃនឹងកាំបិត៖
— អ៊ូយ ឈឺ!
— អឺះ មុតដៃបណ្ដោយ!
— អឺះ ឈាមបាត់!

ឈឺពោះ៖
— អ៊ូយ ឈឺពោះអា!
— អ៊ូយ ម៉េចក៏ឈឺពោះម៉េះនៀក?

ឈឺក្បាល៖
— អ៊ូយ ឈឺក្បាលដល់ហើយ!
— អ៊ូយ ឈឺក្បាលចង់ប្រេះហើយនៀក!
— អ៊ូយ ម៉េចក៏ឈឺក្បាលម៉េះនៀក?

Expressing pain — Cultural note

ជនជាតិខ្មែរមួយចំនួនជឿថា នៅពេលមុតដៃ ត្រូវយកសំបុកពីងពាងមកបិទនៅនឹងមុខរបួស ទើបអាចឃាត់ឈាមបានលឿន។ ប៉ុន្តែ បើតាមវិជ្ជាពេទ្យ សំបុកពីងពាងកខ្វក់ណាស់ អាចធ្វើឲ្យឆ្លងមេរោគចូលទៅក្នុងមុខរបួស។ អញ្ចឹងហើយ មិនគួរយកសំបុកពីងពាងមកបិទនៅនឹងមុខរបួសមុតដែលកំពុងចេញឈាមនោះទេ។ គឺត្រូវលាងនឹងទឹកឲ្យស្អាតសិន រួចហើយប្រើអាល់កុលដើម្បីសម្លាប់មេរោគ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 13

ចូលមកដល់រូបភាពទី ១៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ យើងឃើញថា បុរសនោះ គាត់បានប្រែប្រួលទឹកមុខរបស់គាត់ទៅជាសប្បាយចិត្តវិញ បាទ យើងឃើញថា គាត់ហាមាត់ញញឹម គាត់ញញឹម មើលទៅលើដៃស្ដាំរបស់គាត់ អញ្ចឹងដៃស្ដាំរបស់គាត់គឺមានរបួស ក៏ប៉ុន្តែរបួសរបស់គាត់បានរុំនឹងបង់បិទដំបៅរួចហើយ ដូច្នេះបានន័យថាគាត់បានការពារដៃរបស់គាត់ កុំឲ្យមានមេរោគចូលរួចហើយ ហើយឈាមរបស់គាត់ក៏ឈប់ហូរទៀតដែរ អញ្ចឹងគាត់នឹងលែងមានគ្រោះថ្នាក់ទៀតហើយ ដូច្នេះគាត់បានមើលដៃរបស់គាត់ ហើយគាត់សប្បាយចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ដោយគាត់គិតថា គាត់មិនមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីធ្ងន់ធ្ងរនោះទេបន្ទាប់ពីការមុតកាំបិតនេះ ព្រោះគាត់បានធ្វើចេះវិធីសង្គ្រោះបឋម បាទ គាត់ចេះវិធីសង្គ្រោះបឋម ដើម្បីកុំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 08

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៨ រូបភាពទី ៨ យើងឃើញថាបុរសម្នាក់នោះកាន់សំឡីនៅដៃឆ្វេងរបស់គាត់ បាទ ដៃឆ្វេងរបស់គាត់កាន់សំឡី រីឯដៃស្ដាំរបស់គាត់លើកឡើង បានន័យថាគាត់បានជូតឈាមចេញពីដៃស្ដាំរបស់គាត់អស់ហើយ អញ្ចឹងយើងឃើញថា ដៃស្ដាំរបស់គាត់គឺមានស្នាមមុខរបួសនៅនឹងម្រាមដៃនាង បាទ នៅនឹងម្រាមដៃនាងរបស់គាត់គឺមានស្នាមមុខរបួស ប៉ុន្តែពុំមានឈាមហូរទៀតទេ បាទ ពុំមានឈាមហូរទេ អញ្ចឹងឈាមឈប់ហូរហើយដោយសារតែគាត់ជូតឈាមនោះចេញ ហើយគាត់បានយកសំឡីខ្ទប់ទៅលើមុខរបួសដើម្បីឃាត់ឈាម បន្ទាប់ពីឃាត់ឈាម ឈាមក៏ឈប់ហូរ ពេលនោះ បុរសនោះ គាត់បានប្រែប្រួលទឹកមុខរបស់គាត់ ដោយគាត់ មុខគាត់រៀងញញឹមបន្តិច បាទ ពីមុនគាត់មានមុខជូរ ដោយសារគាត់ឈឺ ហើយមានឈាមហូរ ក៏ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីគាត់ឃាត់ឈាមហើយ គាត់ក៏ប្រែទឹកមុខមកជាញញឹមវិញ ព្រោះថាគាត់សប្បាយចិត្ត ដោយសារតែមុខរបួសរបស់គាត់លែងមានឈាមហូរទៀតហើយ ដូច្នេះវាមិនមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនោះទេទៅដល់គាត់ ព្រោះគាត់បានឃាត់ឈាមបានសម្រេច។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 06

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៦ នៅក្នុងរូបភាពទី ៦ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីបុរសនោះបានចូលមកដល់បន្ទប់ទឹកហើយ គាត់បានរត់សំដៅមករកឡាបូលាងដៃ អញ្ចឹងគាត់រត់មករកឡាបូលាងដៃ ដោយនៅក្នុងឡាបូលាងដៃនេះ យើងឃើញថានៅខាងលើឡាបូ គឺមានក្បាលរ៉ូប៊ីនេទឹកមួយ គាត់បានបើករ៉ូប៊ីនេទឹកនោះ ដើម្បីឲ្យទឹកហូរចេញមក បាទ គាត់បើកទឹកដើម្បីឲ្យទឹកហូរចេញ ហើយគាត់ដាក់ដៃទៅក្រោមទឹកនោះដើម្បីលាងសម្អាតដៃ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងមានរបួស ហើយធ្វើឲ្យមានការហូរឈាម ឬក៏ដាច់រលាត់ស្បែកផ្សេងៗ យើងត្រូវធ្វើការលាងសម្អាតមុខរបួសនោះឲ្យបានស្អាត ប្រសិនបើយើងមិនលាងសម្អាតនោះទេ មេរោគនឹងអាចជ្រាបចូលក្នុងខ្លួនរបស់យើងតាមរយៈមុខរបួសនោះជាក់ជាមិនខាន ដូច្នេះបុរសនោះ គាត់ត្រូវលាងដៃរបស់គាត់ដែលមានមុខរបួសឲ្យបានស្អាតជាមុនសិន មុននឹងធ្វើការព្យាបាល ធ្វើ[យ៉ាង]នេះគឺមេរោគមិនអាចចូលមកក្នុងខ្លួនតាមរយៈមុខរបួសបានទេ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គាត់លាងដៃរបស់គាត់ ដោយគាត់លាងឈាម ក៏ដូចជាមេរោគនៅក្បែរដៃរបស់គាត់ឲ្យបានស្អាតសិន។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 07

នៅក្នុងរូបភាពទី ៧ នៅក្នុងរូបភាពទី ៧ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីលាងដៃរួចហើយ បុរសម្នាក់នោះ គាត់បានយកសំឡីមួយដុំ បាទ សំឡីមួយដុំ សំឡីគឺមានពណ៌ស អញ្ចឹងគាត់បានយកសំឡីមក ហើយគាត់បានយកខ្ទប់ ខ្ទប់ទៅនឹងមុខរបួសរបស់គាត់ ឬក៏ខ្ទប់ទៅនឹងដៃស្ដាំដែលមានរបួស អញ្ចឹងគាត់យកសំឡីមក ដើម្បីខ្ទប់ទៅមុខរបួសកុំឲ្យហូរឈាម ហើយគាត់ជូតឈាមនោះចេញ យើងឃើញថានៅក្នុងរូបភាពនេះ គាត់បានធ្វើមុខជូរ បាទ បុរសនោះគាត់ធ្វើមុខជូរ ដោយបើកភ្នែកតូចៗ ហើយមាត់គាត់ស្រួច អញ្ចឹងគាត់ធ្វើមុខបែបនេះគឺបានន័យថាមុខជូរ គឺបានន័យថាគាត់កំពុងតែឈឺ អញ្ចឹងហើយគាត់បានយកសំឡីមកជូតឈាមចេញ ដើម្បីកុំឲ្យប្រឡាក់ដៃគាត់ទៀត ហើយគាត់យកសំឡីនោះទៅខ្ទប់លើមុខរបួសដើម្បីឃាត់ឈាម អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងមុតដៃ កុំ យើងមិនត្រូវប្រើប្រាស់របស់ដែលកខ្វក់នោះទេ យើងត្រូវប្រើសំឡី ឬក្រណាត់ដែលស្អាត ដើម្បីជូតឈាមចេញ ព្រោះថានៅពេលដែលយើងប្រើប្រាស់របស់កខ្វក់ មេរោគដែលនៅរបស់កខ្វក់នោះ អាចនឹងជ្រាបចូលក្នុងខ្លួនរបស់យើងតាមរយៈមុខរបួស ដូច្នេះហើយយើងត្រូវធ្វើតាមបុរសម្នាក់នេះ បាទ បុរសម្នាក់នេះ គាត់បានយកសំឡីមកខ្ទប់មុខរបួស ហើយនិងឃាត់ឈាម ដើម្បីកុំឲ្យឈាមហូរ ធ្វើបែបនេះគឺការរក្សាអនាម័យខ្លួនប្រាណរបស់គាត់កុំឲ្យមានមេរោគ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 05

មកដល់រូបភាពទី ៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ៥ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីបុរសនោះបានមុតដៃ ហើយគាត់បានសម្លឹងមើលមុខរបួសគាត់អស់ពេលយ៉ាងយូររួច ហើយនោះ រំពេចនោះ គាត់ក៏បានរត់ចេញពីផ្ទះបាយ អញ្ចឹងអម្បាញ់មិញគាត់ធ្វើម្ហូបនៅក្នុងផ្ទះបាយ បន្ទាប់ពីគាត់មុតដៃ គាត់បានចេញពីក្នុងផ្ទះបាយ ហើយគាត់ចូលមកបន្ទប់ទឹក អញ្ចឹងគាត់រត់ចូលបន្ទប់ទឹកតាមទ្វារបន្ទប់ទឹក បាទ បន្ទប់ទឹករបស់គាត់គឺមានទ្វារមួយ ហើយនៅក្នុងបន្ទប់ទឹកនោះគឺមានបង្អួចមួយ បាទ បង្អួចកញ្ចក់ អញ្ចឹងយើងឃើញថាកញ្ចក់កំពុងតែបើក ដើម្បីឲ្យមានខ្យល់ចេញចូលនិងពន្លឺចេញចូល ហើយនៅក្បែរកញ្ចក់នោះយើងឃើញថាមានទូមួយ ដែលកូនទូមួយនោះ គឺជាទូសម្រាប់ដាក់សម្ភារៈ ដូចជាថ្នាំដុសធ្មេញ ថ្នាំដុសធ្មេញ សាប៊ូកក់សក់ សាប៊ូដុសខ្លួន ថ្នាំ និងបង់បិទដំបៅផ្សេងៗ សម្រាប់ធ្វើការសង្គ្រោះបឋម អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងមានរបួសបន្តិចបន្តួច យើងត្រូវធ្វើការសង្គ្រោះបឋមមុននឹងទៅមន្ទីរពេទ្យ ឬក៏មុននឹងទៅកន្លែងព្យាបាល ព្រោះការសង្គ្រោះបឋមអាចធ្វើឲ្យយើងផុតគ្រោះថ្នាក់បាន ដូច្នេះបុរសម្នាក់នោះ គាត់បានរត់ចូលមកក្នុងបន្ទប់ទឹក ហើយនៅក្នុងបន្ទប់ទឹក នៅក្រោមប្រអប់សង្គ្រោះបឋមនោះ គឺមានឡាបូសម្រាប់លាងដៃមួយ ហើយនៅលើឡាបូនោះគឺមានក្បាលរ៉ូប៊ីនេសម្រាប់បង្ហូរទឹកផងដែរ អញ្ចឹងយើងឃើញថា គាត់រត់បណ្ដើរ ដៃឆ្វេងរបស់គាត់ចាប់កាន់ដៃស្ដាំបណ្ដើរ អញ្ចឹងគាត់ចាប់កាន់ដៃស្ដាំដែលមុតបណ្ដើរ ហើយរត់ចូលក្នុងបន្ទប់ទឹក យើងឃើញថាឈាមកំពុងតែស្រក់ចេញពីម្រាមដៃរបស់គាត់ ឈាមកំពុងតែស្រក់ចេញពីម្រាមដៃរបស់គាត់ផងដែរ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 04

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៤ នៅក្នុងរូបភាពទី ៤ យើងឃើញថា បុរសនោះ គាត់នៅតែសម្ដែងភាពឈឺចាប់របស់គាត់ ដោយគាត់បានបើកភ្នែកធំៗ មើលទៅលើដៃស្ដាំរបស់គាត់ ហើយគាត់នៅតែញេញធ្មេញដដែល ព្រោះថាការមុតនឹងកាំបិតគឺមានការឈឺចាប់ខ្លាំងណាស់ ដោយយើងឃើញថា នៅ ដៃស្ដាំរបស់គាត់ ដែលដាក់នៅចំពីមុខគាត់ គាត់បានលើកដៃស្ដាំដាក់នៅចំពីមុខគាត់ ហើយគាត់សម្លឹងមើល យើងឃើញថាដៃស្ដាំរបស់គាត់គឺមានហូរឈាមចេញមកយ៉ាងច្រើន អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងមុត ឬមានគ្រោះថ្នាក់ដោយសារការប៉ះពាល់របស់ស្រួចៗ ឬក៏របស់មុតដូចជាកាំបិត នោះឈាមនឹងហូរចេញមកក្រៅយ៉ាងច្រើន ដូច្នេះហើយធ្វើឲ្យយើងមានការឈឺចាប់និងមានរបួស អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គាត់បានយកដៃឆ្វេងរបស់គាត់ចាប់កាន់ដៃស្ដាំ បាទ ចាប់កាន់កដៃដៃស្ដាំ ហើយលើកដៃនោះឡើង លើកដៃស្ដាំឡើង ហើយគាត់មើល យើងឃើញមានឈាមចេញពីម្រាមដៃនាង អញ្ចឹងម្រាមដៃរបស់យើងគឺមានម្រាមប្រាំ បាទ មានម្រាមមេដៃ ម្រាមចង្អុលដៃ ម្រាមដៃកណ្ដាល ម្រាមដៃនាង និងម្រាមកូនដៃ អញ្ចឹងគាត់មុត ម្រាមដែលគាត់មុតនេះ យើងឃើញថាឈាមបានហូរចេញពីម្រាមដៃនាងដែលនៅក្បែរកូនដៃ អញ្ចឹងម្រាមដៃនាងឈាមហូរចេញមក គឺហូរមកប្រឡាក់នឹងម្រាមដៃនាង ក៏ដូចជាម្រាមកូនដៃផងដែរ ព្រោះម្រាមដៃនាងនិងម្រាមកូនដៃគឺនៅជិតគ្នា បាទ ម្រាមទាំងពីរនេះគឺនៅជិតគ្នា ដូច្នេះហើយ នៅពេលដែលម្រាមដៃនាងមានឈាម វានឹងហូរមកប្រឡាក់ម្រាមដៃកូនដូចគ្នា។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 09

នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ យើងឃើញថា បុរសម្នាក់នោះ បន្ទាប់ពីគាត់ឃាត់ឈាមហើយ បាទ គាត់ឃាត់ឈាមរួចហើយ គាត់ក៏បានបើកទូ ដែលនៅលើឡាបូលាងដៃនោះ បាទ កូនទូនោះគឺមានដូចជាច្រាសដុសធ្មេញ ថ្នាំដុសធ្មេញ សាប៊ូលាងដៃ សាប៊ូកក់សក់ សាប៊ូដុសខ្លួនជាដើម ហើយនៅក្នុងនោះយើងឃើញថា គាត់បានទាញយកនូវប្រអប់មួយ បាទ ទាញប្រអប់មួយចេញពីទូនោះ ដោយប្រអប់នោះ គឺជាប្រអប់នៃបង់បិទដំបៅ បាទ គាត់យកប្រអប់នៃបង់បិទដំបៅចេញមក អញ្ចឹងគាត់បានយកបង់បិទដំបៅនោះមកចាក់លើបាតដៃ យើងឃើញថាបង់បិទដំបៅចេញពីប្រអប់នោះមានចំនួនមួយ អញ្ចឹងបានន័យថា[ប្រអប់] បង់បិទដំបៅរបស់គាត់នៅសល់តែមួយនោះទេ បាទ បង់បិទដំបៅគឺយើងយកមក ដើម្បីរុំលើមុខរបួស ដើម្បីកុំឲ្យមានមេរោគចូល ព្រោះថា ទោះបីជាយើងជូតមុខរបួសស្អាតហើយក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងមិនរុំវាឲ្យបានជិតល្អនោះទេ មេរោគនឹងជ្រាបចូលជាក់ជាមិនខាន ព្រោះថាមេរោគនៅក្នុងបរិយាកាស ដូច្នេះប្រសិនបើយើងមិនបានរុំរបួស មេរោគនឹងចូលក្នុងខ្លួនយើងតាមរយៈរបួសនោះមិនខាន អញ្ចឹងក្នុងការរុំរបួស យើងត្រូវតែប្រើប្រាស់នៅរបស់ស្អាត ដូចជាបង់បិទដំបៅ ឬក៏ក្រណាត់ស្អាត ព្រោះថារបស់ទាំងពីរនេះ គឺអាចការពារមេរោគបាន ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងយករបស់មិនស្អាត មកធ្វើការរុំរបួស នោះមេរោគនឹងចូលមកខ្លួនយើងតាមរយៈមុខរបួសនោះ នៅក្នុងរូបភាពនេះ បុរសនោះ គាត់បានយកបង់បិទដំបៅ ដើម្បីយកមករុំរបួសគាត់ អញ្ចឹងយើងឃើញគាត់ចាក់បង់បិទដំបៅចេញពីក្នុងប្រអប់។

Breaking A Bowl (Sakanan) — 08

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៨ នៅក្នុងរូបភាពទី ៨ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីគាត់[យក] ចូលបន្ទប់ដាក់សម្ភារៈយកអំបោសនិងប្រដាប់កើបសំរាមរួចរាល់ហើយ អញ្ចឹងគាត់ក៏បានយកអំបោសនិងប្រដាប់កើបសំរាមនោះចូលទៅក្នុងផ្ទះបាយរបស់គាត់ អញ្ចឹងគាត់ចូលទៅក្នុងផ្ទះបាយ ដើម្បីបោសកម្ទេចកម្ទី ក៏ដូចជាបោសអំបែងចាន ដែលបានធ្លាក់បែកអម្បាញ់មិញ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ៨ នេះ គឺយើងឃើញក្មេងបុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានយកអំបោសមកបោសអំបែងប្រមូល អញ្ចឹងគាត់បានប្រមូលអំបែងឲ្យនៅមួយដុំ។ អញ្ចឹងនៅពេលដែលចានគោមធ្លាក់បែក គឺអំបែងរបស់វាគឺនៅរាយប៉ាយ អញ្ចឹងវានៅរាយប៉ាយលើពេញឥដ្ឋ ឬក៏ពេញផ្ទៃកម្រាលឥដ្ឋ ដូច្នេះគាត់ត្រូវយកអំបោសមកប្រមូលវាឲ្យនៅមួយដុំ គឺយើងអត់ប្រើប្រាស់ដៃដើម្បីប្រមូលនោះទេ ព្រោះប្រសិនបើយើងប្រើប្រាស់ដៃ គឺអំបែងចាន ឬក៏អំបែងកម្ទេចកម្ទីចាននោះ វាអាចធ្វើឲ្យយើងមុតដៃបាន អញ្ចឹងវាអាចធ្វើឲ្យដៃយើងមុត និងមានរបួស ឬក៏អាចធ្វើឲ្យយើងហូរឈាម ដូច្នេះយើងអត់ត្រូវប្រើប្រាស់ដៃដើម្បីប្រមូលកម្ទេចកម្ទីអំបែង ឬក៏កម្ទេចកម្ទីកែវ ឬក៏អំបែងចាននោះទេ ព្រោះវាអាចធ្វើឲ្យយើងមានគ្រោះថ្នាក់ ដូច្នេះយើងត្រូវប្រើប្រាស់អំបោស ដើម្បីបោសប្រមូលវាឲ្យនៅមួយដុំ បន្ទាប់មកយើងយកប្រដាប់កើបសំរាមដើម្បីកើបកម្ទេចកម្ទី ឬក៏អំបែងនោះយកទៅបោះចោល ដោយជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរូបភាពទី ៨ បុរសម្នាក់នោះ គាត់បានយកអំបោស មកបោសប្រមូលអំបែងចាន និងកម្ទេចកម្ទីចាន ឲ្យនៅមួយដុំ បន្ទាប់មកគាត់យកប្រដាប់កើបសំរាមរបស់គាត់ យកមកកើបនូវកម្ទេចកម្ទីចាន ដោយគាត់យកអំបោសបោសកម្ទេចកម្ទីចាន ឬក៏អំបែងចាន ចូលមកក្នុងប្រដាប់កើបសំរាមនោះ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 02

ចូលដល់រូបភាពទី ២ នៅក្នុងរូបភាពទី ២ យើងឃើញថាបុរសដដែល គាត់កំពុងតែនៅក្នុងផ្ទះបាយ ហើយចិតបន្លែដូចមុនអញ្ចឹង អញ្ចឹងគាត់ចិតការ៉ុតមួយចំណិតទៅមួយចំណិតតូចៗជាច្រើន ដាក់នៅលើតុ ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងរូបភាពទី ២ នេះ យើងឃើញថាបុរសនោះបានបើកភ្នែកធំៗ ហើយញេញធ្មេញរបស់គាត់ចេញធ្មេញសស្ងាចតែម្ដង ព្រោះថាគាត់មានអារម្មណ៍ថា ហាក់ដូចជាឈឺយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះនៅពេលដែលយើងឈឺ យើងនឹងបើកភ្នែកធំៗ ហើយញេញធ្មេញដើម្បីសម្ដែងអំពីការឈឺចាប់ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺបុរសនោះ គាត់បានចិតបន្លែ ហើយគាត់ពុំបានយកចិត្តទុកដាក់ទៅនឹងការងាររបស់គាត់ដែលកំពុងធ្វើនោះទេ បាទ គាត់ពុំបានយកចិត្តទុកដាក់នោះទេ អញ្ចឹងហើយធ្វើឲ្យដៃឆ្វេងរបស់គាត់ដែលកាន់កាំបិតនោះ ចិតត្រូវនឹងដៃរបស់គាត់ អញ្ចឹងធ្វើឲ្យគាត់មុតដៃ បាទ អញ្ចឹងដៃស្ដាំរបស់គាត់ត្រូវបានមុតនឹងកាំបិត ដូច្នេះហើយធ្វើឲ្យគាត់មានការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងកាន់កាំបិត ឬរបស់មុតស្រួចផ្សេងៗ យើងត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាប់ជានិច្ច បាទ ព្រោះថាប្រសិនបើយើងមិនបានប្រុងប្រយ័ត្ននោះទេ កាំបិតឬរបស់មុតស្រួចផ្សេងៗ អាចនឹងមុតយើង[ជាយថាហេតុបាន] ព្រោះរបស់ស្រួចៗ និងកាំបិត គឺងាយនឹងមុតខ្លាំងណាស់ បាទ ងាយនឹងមុតខ្លាំងណាស់ ដូច្នេះយើងត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់បំផុត ដើម្បីឲ្យកុំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ ព្រោះប្រសិនបើមុត ឬមានគ្រោះថ្នាក់ យើងអាចនឹងមានការឈឺចាប់ មានឈាមហូរ ក៏ដូចជាខាតពេលវេលានៅក្នុងការទៅមន្ទីរពេទ្យជាដើម ហើយខាតថវិកាក្នុងការព្យាបាលវា ដូច្នេះយើងត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្ននៅពេលដែលកាន់របស់ស្រួចឬមុត ដូចជាកាំបិតនិងអំបែងជាដើម ដូចនៅក្នុងរូបភាពនេះ បុរសនេះ គាត់ពុំបានប្រយ័ត្ននៅក្នុងការចិតបន្លែនោះទេ ដូច្នេះហើយ បានធ្វើឲ្យកាំបិតរបស់គាត់មុតដៃស្ដាំរបស់គាត់ ដែលធ្វើឲ្យគាត់មានការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 03

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ៣ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីគាត់បានចិតបន្លែ ហើយកាំបិតរបស់គាត់មុតដៃស្ដាំរបស់គាត់ហើយ បុរសនោះបានសម្ដែងនូវការឈឺចាប់ ដោយទឹកមុខរបស់គាត់គឺញេញធ្មេញ ហើយភ្នែករបស់គាត់សម្លឹងទៅដៃស្ដាំរបស់គាត់ យើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គាត់បានយកដៃឆ្វេងរបស់គាត់ចាប់ដៃស្ដាំឡើង បាទ យកដៃឆ្វេងរបស់គាត់ចាប់ដៃស្ដាំឡើង ហើយយកមកមើល អញ្ចឹងគាត់ចាប់ដៃស្ដាំឡើងបែបនេះ គឺដើម្បីយកមកមើលមុខរបួស បាទ គាត់មើលមុខរបួសដែលមុតនឹងកាំបិត អញ្ចឹងកន្លែងដែលមុត ឬក៏កន្លែងដែលមានគ្រោះថ្នាក់ ឬយើងហៅថាមុខរបួស ដូច្នេះហើយមុខរបួសដែលមុតដោយកាំបិត ឬមុតដោយរបស់ស្រួចផ្សេងៗ តែងតែមានសភាពមានហូរឈាមហើយនិងឈឺចាប់ អញ្ចឹងគាត់បានមើលមុខរបួសគាត់ តើមុខរបួសគាត់ធ្ងន់ធ្ងរដែរឬទេ ដូច្នេះហើយទើបគាត់ចាប់យកដៃឆ្វេង ចាប់ដៃស្ដាំឡើងខ្ពស់បន្តិចដើម្បីយកមកមើល ហើយនៅក្នុងអាការៈបែបនេះគឺគាត់សម្ដែងនៅការឈឺចាប់ចំពោះដៃរបស់គាត់ ដែលបានមុតកាំបិតយ៉ាងខ្លាំង យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីមុតដៃហើយ បុរសនោះបានទុកកាំបិតចុះនៅលើតុ អញ្ចឹងគាត់បានទុកកាំបិតចុះនៅលើតុ ហើយគាត់បានមើលដៃរបស់គាត់ យើងឃើញបន្លែនិងកាំបិតនៅលើតុរាយប៉ាយតែម្ដង បានន័យថាបុរសនោះគាត់ស្លន់ស្លោ ឬគឺគាត់ភ័យ អញ្ចឹងហើយគាត់ពុំបានរៀបចំឲ្យមានសណ្ដាប់ធ្នាប់នោះទេ ដោយសារតែគាត់មុតដៃ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងការទុកដាក់របស់ស្រួចៗឬក៏មុត យើងត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរ ព្រោះប្រសិនបើយើងទុកមិនមានសណ្ដាប់ធ្នាប់នោះទេ យើងអាចប៉ះរបស់នោះដោយចៃដន្យ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងប៉ះនូវរបស់នោះដោយចៃដន្យ យើងអាចនឹងមានគ្រោះថ្នាក់ដោយសារតែរបស់នោះម្ដងទៀត ដូច្នេះដូចជានៅក្នុងរូបភាពនេះ ប្រសិនបើគាត់ដាក់ដៃទៅលើតុវិញ នោះគាត់នឹងមុតកាំបិតម្ដងទៀតជាក់ជាមិនខាន ដោយសារតែគាត់ទុករបស់ឬក៏ទុកកាំបិតរបស់គាត់ មិនមានសណ្ដាប់ធ្នាប់ ឬក៏មិនបានទុកដោយមានការប្រុងប្រយ័ត្ន នៅពេលដែលគាត់មុតដៃម្ដងហើយ។

Rainy Season (Sakanan) — 13

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ យើងឃើញមានមូសមួយ អញ្ចឹងសត្វមូសគឺជាសត្វមួយ ដែលជាសត្វល្អិតមួយ ដែលមានគ្រោះថ្នាក់ ដោយវាអាចចម្លងជំងឺផ្សេងៗមកដល់មនុស្សបាន ដូចជាមូសយើងឃើញមានពីរប្រភេទ គឺជាមូសខ្លា និងមូសដែកគោល។ អញ្ចឹងមូស ភាគច្រើនដែលមកខាំមនុស្ស គឺជាមូសញី។ អញ្ចឹងមូសខ្លាញី ឬក៏មូសដែកគោលញី ដោយមូសឈ្មោលគឺវាអត់ខាំមនុស្សទេ មូសឈ្មោលគឺវាបឺតលំអងផ្កា ក៏ប៉ុន្តែមូសញី គឺវាខាំមនុស្សបឺតយកឈាម។ អញ្ចឹងជាទូទៅមូសគឺតែងតែបង្កឲ្យមានជំងឺផ្សេងៗ ដូចជាជំងឺគ្រុនឈាម និងជំងឺគ្រុនចាញ់ជាដើម ដោយមូសខ្លា គឺបង្កឲ្យមានជំងឺគ្រុនឈាម ដែលមូសដែកគោល គឺមាន បង្កឲ្យមានជំងឺគ្រុនចាញ់។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ យើងឃើញមានមូសមួយ ដែលមូសនោះគឺយើងឃើញមានជើងវាវែងៗ ជើងវែងៗចំនួនបួន ចំនួនប្រាំបី អញ្ចឹងជើងមូសគឺមានចំនួនប្រាំបី ហើយវែងៗ ហើយនៅលើខ្នងរបស់វាគឺមានស្លាបពីរ អញ្ចឹងវាមានស្លាបចំនួនពីរនៅលើខ្នងសម្រាប់ហោះហើរ ហើយមាត់របស់វាគឺមានចំពុះមួយ ចំពុះ ឬក៏ម្ជុលមួយសម្រាប់បឺតឈាមមនុស្ស នៅពេលដែលវាខាំ។ អញ្ចឹងមូសគឺមានខ្លួនបង្កង់ៗ ហើយមូសខ្លា គឺវាតែងតែខាំមនុស្សនៅពេលថ្ងៃ។ អញ្ចឹងពេលថ្ងៃ ប្រសិនបើយើងគេង នៅកន្លែងណាដែលអត់មានពន្លឺចេញចូលគ្រប់គ្រាន់ នោះមូសនឹងខាំយើងបាន ដោយនៅពេលដែលយើងគេងនៅកន្លែងអត់មានពន្លឺ ហើយយើងអត់បានពាក់អាវដៃវែង ខោជើងវែងនោះទេ អញ្ចឹងមូសខ្លាអាចខាំយើង ហើយអាចចម្លងជំងឺគ្រុនឈាមបាន។ អញ្ចឹងជំងឺគ្រុនឈាម នៅពេលដែលយើងព្យាបាលអត់ទាន់ វាអាចធ្វើឲ្យយើងមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ដែលយើងអាចស្លាប់បាន ដោយសារតែយើងអត់បានព្យាបាលអត់ទាន់ពេលវេលា។ អញ្ចឹងនៅពេលថ្ងៃយើងត្រូវពាក់អាវដៃវែង ខោជើងវែង ហើយត្រូវនៅកន្លែងដែលមានបន្លឺចេញចូលគ្រប់គ្រាន់ ព្រោះប្រសិនបើអត់មានពន្លឺទេ មូសខ្លាអាចខាំយើងបាន។ ហើយមូសខ្លា គឺភាគច្រើនគឺខាំតែពេលថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯពេលយប់ គឺមានមូសដែកគោល អញ្ចឹងមូសដែកគោលចូលចិត្តខាំមនុស្សនៅពេលយប់។ ហើយនៅពេលដែលមូសដែកគោលខាំ គឺយើងអាចឆ្លងជំងឺគ្រុនចាញ់បាន។ អញ្ចឹងគ្រុនចាញ់វាអាចធ្វើឲ្យយើងរងា និងក្ដៅខ្លួន ហើយអាចធ្វើឲ្យយើងស្លាប់បាន ប្រសិនបើយើងព្យាបាលអត់ទាន់ពេលវេលានោះទេ។ អញ្ចឹងជាទូទៅ ទាំងពេលថ្ងៃនិងពេលយប់ យើងត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ននៅក្នុងខែវស្សា ព្រោះខែវស្សា គឺជាខែដែលមានទឹកដក់ច្រើន អញ្ចឹងនៅពេលដែលមានទឹកដក់ មូសអាចពងនៅក្នុងទឹកដក់នោះ ដែលទៅជាដង្កូវទឹក អញ្ចឹងនៅពេលដែលដង្កូវទឹកនៅក្នុងទឹកបានមួយសប្តាហ៍ ឬក៏រយៈពេល ៧ ថ្ងៃ នោះដង្កូវទឹកនឹងញាស់ទៅជាមូស ដូច្នេះមូសអាចនឹងខាំយើងបានគ្រប់ពេល។ ដូច្នេះនៅក្នុងរដូវវស្សា យើងត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន យើងត្រូវពាក់អាវវែង អាវដៃវែង ខោជើងវែង ហើយនៅកន្លែងដែលមានពន្លឺគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីចៀសវាងកុំឲ្យមូសខាំ។