Translations are evolving and should be taken as indicative only! For a guide to the tones and the spelling system used to write this variety of Isaan (Khon Kaen), see the "tone guide" on the overview page.

Tones: M = mid, HR = high-rising, H = high, HF = high-falling, LF = low-falling

Isaan	Pronunciation	Tones	Thai	English/Notes	#occ
ไฮ่	hai	H	ไร่	plantation, field (for crops other than cereal) {ไฮ่นา = general term for fields, including rice fields}	15/6

Link to overview page
Link to dictionary

Vocabulary recordings — Planting rice 03

แล้วกะเอาเข้าซุมนั้นไปหว่าน หว่านในไฮ่นาที่เฮาเตียมนาดิน ไฮ่นาที่เฮาเตียมนาดิน หลือว่าไถฮุด เฮ็ดให้นาดินมันงามแล้ว พ้อมเอาเข้านั้นหว่านลงไป กานผายนี้กะเอาเข้าซุมนี้หละไปหว่านลงเลย หว่านบ่ถี่เด่ะ หว่านห่างๆ จักหน่อย หว่านห่างๆ พอสมควนเพื่อที่สิให้เข้าซุมนั้นมันเกิดขึ้นมา บ่ถี่กันหลาย บ่แออัด หลือว่าบ่แหน้นคักปานใดเนาะ

Vocabulary recordings — Planting rice 05

แล้วกะอีกวิทีหนึ่งเนาะเป็นวิที เขาเอิ้นว่ากานดำนา ดำไฮ่ดำนานี้หละเนาะ ขั้นตอนแลกเฮากะสิมีเม็ดพันคือกันนั้นหละ เม็ดพันกะสิ แล้วแต่คนสิเอาเม็ดพันแบบใดมา กะอาดสิเป็นเม็ดพันคือกันกับกานผายเข้าเลยเนาะ ขั้นตอนแลกกะเอาเข้าไปแซ่คือกัน แล้วแต่พุใดสิแซ่โดนบ่โดน สองสามมื้อกะได้ กะเอาแซ่ไว้ แล้วกะ ขั้นตอนแลกเฮากะเอาเข้าที่แซ่นั้นหละไปหว่านในไฮ่นา บ่ต้องให้ใหญ่ปานใด แล้วแต่ปะลิมานเข้า เฮาสิเอาเข้าซุมนี้ไปหว่านในไฮ่ตงนั้นที่เฮาไถฮุด หลือว่าไถนาดินไว้งามแล้ว พ้อมที่สิเอาเข้านี้ไปหว่านแล้ว

Basic vocabulary — Page 31 — Series B, pictures 04-05: to dig/plough, to plant

4
เขากำลังเฮ็ดหญัง เบิ่งซงเบิ่งท่าทางเขาแล้ว เขากำลังเฮ็ดนาเนาะ อาดสิ[แบบ]ว่ากำลังไถนา เตียมนาดินไว้ ไว้เพื่อที่สิดำนา หลือว่าเฮ็ดเข้าเนาะ
กะสิมีลด เคี่ยงลดไถพ้อม อาดสิเป็นลดไถเนาะ กำลังไถดินอยู่
แล้วกะมีพุซายจับลดไถคันนั้น เขากะแต่งโต ใส่เสี้ยแขนญาว ใส่หมวกพ้อม ใส่กางเกงขาญาวพ้อม
แล้วเป็นหญังเขาคือใส่กางเกงขาญาว หลือว่าใส่เสี้ยแขนญาว หลือว่าใส่หมวกพ้อม เขาอาดสิบังแดด หลือว่าอาดสิบังความฮ้อนเนาะ เพาะว่าตอนนั้นมันบ่มีฮ่มบ่มีหญัง เขากะเลยสิปิดบังผิวของเขา เพื่อที่สิบ่ให้ถืกแดด หลือว่าให้มันได้ลับความฮ้อนหลายๆๆ หลายกว่านั้นเนาะ

5
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังเฮ็ดนา เขากำลังดำนา หลือว่าปูกเข้า
กะมีพุซายพุหนึ่ง เขากำลังปูกเข้าอยู่
เขาปูกเข้าไว้เฮ็ดหญัง เขากะอาดสิว่าเฮ็ดเข้าไว้ถ้ากิน หลือว่าเฮ็ดเป็นอาซีบ หลือว่าเอาไว้ถ้าไปขายเนาะ
ขั้นเป็นคนอี่สานเนาะ เขากะ ส่วนมาก[...]แล้วเขาสิเฮ็ดไว้ถ้ากินมากกว่า แต่ว่าบางคนเขามีที่หลาย มีไฮ่หลาย หลือว่ามีเงินหลายเพื่อที่สิไปลงทุนกานเฮ็ดเข้านั้น เขากะสิอาดสิว่าเฮ็ดไปขายเนาะ หลือว่าเฮ็ดเป็นกานลงทุนเนาะ
แล้วกานปูกเข้าหนิ มันเมี่ยยบ่ มันเมี่ยยคักบ่ กะเมี่ยยคักคือกัน มันกะต้องเฮ็ดงานตากแดดตะหลอดเวลา หลือว่าอาดสิไปเข้าฮ่มจักหน่อย
กานที่เฮาเฮ็ดเข้าอยู่ใน เฮาเฮ็ดอยู่ในหม้องโล้งๆ เนาะ บ่มีฮ่มบ่มีหญังเนาะ
แต่ว่าทุกงานทุกอาซีบมันกะสิเมี่ยยคือกัน มันกะเมี่ยยคนละแบบหนิ เมี่ยยคนละอย่างเนาะ

Basic vocabulary — page 13 — Series B, pictures 11-12: water buffalo, grass

11
นี้คืออี่หยัง นี้คือควย ควยโตหนึ่ง ควยโตบักใหญ่หนึ่ง
ควยมันเป็นสัด เป็นสัดเลี้ยง แต่เป็นคนละแบบกับหมา เอาไว้เลี้ยง เลี้ยงไว้ไฮ่ไว้นา
เลี้ยงบ่คือกันกับหมา หมาสิเลี้ยงไว้บ้าน
แต่ควยนี้ เอาไปเลี้ยงไว้นา เอาไปเลี้ยงไว้ไฮ่ มันกินหญ้า ควยมันกินหญ้า ควยมันบ่ได้กินเข้า
มันเป็นสัดเลี้ยง แต่มันบ่ตาฮัก ควยมันโตสีดำ มันบ่ตาฮักเลย โตมันตาย้านหน่อยหนึ่ง
ควยมันมีเขาบ่ มีอยู่ ควยมันมีเขาพ้อม
เขาควยบักใหญ่หนึ่ง เขาควยอันบักใหญ่ ใหญ่กะด้อกะเดี้ย ใหญ่บักคักหนึ่ง
ควยลังโตกะบ่มีเขา ควยลังโตกะมีเขา ควยแต่ละโตบ่คือกัน
ควยมันสิมีหางพ้อม หางควยบักญาวหนึ่ง ควยบางโตกะหางสั้น ควยบางโตกะหางญาว
ควยมันขี่ได้บ่ คนขี่ควยได้บ่ กะได้อยู่ คนขี่ควยได้อยู่
แถวพากอี่สานสิมีควยหลาย ชาวบ้านสิมักเลี้ยงควย เอาควยไปเลี้ยงไว้นา เด็กน้อยลังคนหลือพุใหญ่ลังคน กะสิขี่ควย ขี่หลังควย
ควยมันมีปะโยดหลายอย่าง ควยเอาเฮ็ดนากะได้ สะหมัยก่อนคนสิเอาควยเฮ็ดนาแทนลดไถ สะหมัยก่อนสิบ่มีลดไถ คนสิใซ้ควยไถนา

12
ควยมันกำลังเฮ็ดอี่หยังอยู่ ควยมันกำลังกินหญ้า
มันกำลังกินหญ้าสีเขียว หญ้าอ่อนๆ หญ้าอยู่ในไฮ่คือใดบุ มันกำลังกัดกินอยู่ มันคือสิหิวหลาย เบิ่งมันกินแล้ว เป็นตาแซบคือหญังหนิ
มันกินอยู่ใส จัก จักว่ามันกินอยู่ใส อาดสิกินอยู่ทุ่งไฮ่หลือทุ่งนากะได้ มันกินอยู่โตเดียวของมัน จักคนเอามันไปเลี้ยงไว้ใส จักคนเอามันไปกินหญ้าอยู่ใส

Basic vocabulary — page 19 — Series B, pictures 15-17: house, village, town

15
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้กะเป็นทัมมะซาด เป็นทุ่งหญ้า หลือป่าหญ้านั้นหละ
มีบ้านพ้อมบ่ มีอยู่ ในป่านี้กะสิมีบ้านหลังหนึ่ง เป็นบ้านไม้ มีบ้านหลังเดียวข้อหล้อ
แล้วมันมีพูเขาพ้อมบ่ กะมีอยู่ มีพูเขาพ้อม มีพูเขาหลายลูก หลือมีพูเขาหลายหม้องนั้นหละ
มีพูเขาใหญ่ มีพูเขาน้อย มีหลายคัก มีหลายอี่หลี
แล้วมีต้นไม้พ้อมแม่นบ่ แม่น มีต้นไม้พ้อม ต้นไม้กะหลายต้นอยู่ หลายต้นคัก
แล้วอยู่เทิงฟ้ากะมีก้อนเมกพ้อม มีก้อนเมก มีขี้ฝ้าลอยโอ่งโล่งๆ อยู่เทิงท้องฟ้านั้นหละ มีขี้ฝ้าหลายเติบ มีก้อนเมกหลายเติบ

16
นี้คืออี่หยัง อันนี้กะเป็นหมู่บ้าน เป็นหมู่บ้านหลายหลัง มีหมู่บ้านหลายหลัง หลือสี่หลังนั้นหละ หลือเฮากะแนมบ่เห็น อาดสิมีหลายกว่านั้นกะได้
เป็นบ้านไม้เทิงเบิด บ้านค้ายๆ กัน ลักสะนะคือๆ กัน ค้ายๆ กันนั้นหละ บ่แตกต่างจากกันคัก เบิ่งซงแล้วเป็นลักสะนะคือกัน
หมู่บ้านคืออี่หยัง หมู่บ้านกะคือหม้องที่อยู่อาสัยของคน เป็นหมู่บ้าน หลือเป็นจุดๆ ที่คนอาสัยอยู่หั้น ที่คนสามาดส้างบ้านอยู่หั้น หลือลวมกันหลายๆ คน หลือลวมกันหลายๆ หลัง เขากะสิเอิ้นหมู่บ้าน

17
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นเมียง หลือเป็นเมียงหลวงนั้นหละ หลือเป็นเมียงใหญ่ๆ
เมียงนี้กะมีตึก มีตึก มีหญัง มีหอ มีหญังหลายอย่าง ที่เป็นก่อส้างจากตึก ที่เป็นก่อส้างจากอิด หลือก่อส้างจากปูน ที่บ่ได้เฮ็ดจากไม้ หลือที่บ่มีทัมมะซาด ก่อส้างจากปูน ที่แตกต่างจากทุ่งนา ทุ่งไฮ่ ทุ่งหญ้า ทุ่งไหล้
เขากะสิเอิ้นว่าเป็นเมียง ที่มีความจะเลิน ที่แตกต่างจากบ้านนอก หลือจากไฮ่จากนาเฮา
แล้วในเมียงคนหลายบ่ กะหลายอยู่ ในเมียงคนกะหลายคัก หลายคักอี่หลี คนกะมาแออัด มาอาสัยอยู่ในเมียงหลวง หลือในเมียงเมียงนั้น
เพาะว่ามันมีความจะเลิน คนกะอยากมาหม้องที่มันมีความจะเลิน บ่อยากอยู่บ้านนอก บ่อยากอาสัยอยู่บ้านนอก กะอยากอยู่ในเมียง บ่อยากอยู่บ้านนอก อยากมาอยู่ในเมียง อยากอยู่ในความจะเลิน

Basic vocabulary — page 22 — Series B, pictures 01-04: to plough, to plant, to harvest

1
นี้คือสัดอี่หยัง อันนี้เป็นควย เขาเอิ้นว่าควย
โตของควยมันโตใหญ่ แล้วควยมันมีแฮงหลายพ้อม
ตอนนี้เขาเฮ็ดอี่หยังกับควย เขาใซ้ควยไถนา เขากำลังเอาควยมาไถนาอยู่
สะหมัยแต่กี้ หลือสะหมัยก่อนบ่มีลดไถนา หลือว่าบ่มีลดไถ เขาต้องใซ้ควย เอาควยมาไถนา เพื่อที่สิเอาไว้ถ้าเฮ็ดนาหลือปูกเข้านั้นหละ
แล้วตอนนี้เขาเฮ็ดอยู่ใส เขาอาดสิเฮ็ดอยู่ทุ่งนาของเขา หลือว่าไฮ่นาของเขากะได้ เขากะเลยมาไถนาอยู่หม้องนี้

2
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังดำนา
เขากำลังเฮ็ดนา หลือว่ากำลังปูกเข้านั้นหละ
แล้วเขาเฮ็ดอยู่ใสตอนนี้ กะเฮ็ดอยู่ทุ่งนา หลือว่าไฮ่นาของเขานั้นหละ
เขากำลังปูกเข้า กำลังดำนา เฮ็ดอยู่นาของเขา
แล้วพุซายคนนี้เขาเฮ็ดท่าทางจั่งใด เขากำลังก้มโค้งอยู่ เขากำลังเฮ็ดนา เขากำลังดำนา
เขาใซ้มือข้างหนึ่ง หลือว่าข้างขวาของเขานั้นหละ จับมัดก้าอยู่
มัดก้ากะสิมัดใหญ่ๆ หลือว่ามัดก้านั้นสิมีเข้าหลายต้น
แล้วเขากะใซ้มืออีกข้างหนึ่ง หลือว่ามือข้างซ้ายนั้นหละ แล้วแต่คนถะหนัดสิจับฝั่งใด หลือญกฝั่งใดกะได้
แต่ว่าพุซายคนนี้ เขาใซ้มือข้างซ้ายของเขา ดึงต้นก้าที่อยู่ในมัดก้านั้น แล้วดึงออกมาจักหน่อยหนึ่ง หลือว่าสี่ห้าต้น แล้วกะมาเสียบลงดิน เพื่อที่สิปูกเข้า เพื่อที่สิปูกเข้าลงไปในดิน หลือว่าเสียบต้นเข้าลงไปในดิน เพื่อที่สิให้มันต้นใหญ่ๆ ขึ้นไป

3
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังเกี่ยวเข้า
พุซายคนนี้เขากำลังเกี่ยวเข้าอยู่
เขากำลังเกี่ยวเข้าอยู่ใส เขากะอาดสิเกี่ยวอยู่ในไฮ่นาของเขา หลือว่าไฮ่เข้าของเขา
เข้ามันต้นใหญ่แล้ว หลือว่าเข้ามันแก่แล้ว เขากะเลยมาเกี่ยวเข้าอยู่ในนาเข้าของเขา เพื่อที่สิเอาเข้านี้ไปกิน
แล้วเขาใซ้อี่หยังมาเกี่ยวเข้า เขากะใซ้เกี่ยว เขาเอิ้นว่าเกี่ยว คนอี่สานกะเอิ้นว่าเกี่ยว
เกี่ยวกะสิเป็นค้ายๆ กับมีด มีคมคือกันกับมีด แต่ว่าลักสะนะของเกี่ยวมันสิเป็นงอๆ เป็นงอๆ เข้าเพื่อที่สิได้เกี่ยวเข้ามาได้ หลือว่าดึงเข้ามาได้นั้นหละ

4
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังเก็บผัก เขากำลังเก็บผักอยู่ในสวนอยู่
เขากำลังเก็บผักอี่หยัง เขากำลังเก็บผักกะหล้ำ
อันนี้เขาเอิ้นว่าผักกะหล้ำ หลือว่ากะหล้ำปีนั้นหละ
แต่ว่าคำว่า กะหล้ำปี มันญาวโพด คนอี่สานเขากะเลยมักเอิ้น กะหล้ำ ซื่อๆ ผักกะหล้ำ
เขาเก็บผักแล้ว เขาเอาผักไปไว้ใส หลือเอาไว้หม้องใด เขาเอาผักไว้ในเข้ง หลือว่าเอาไว้ในกะต่า
แล้วพุซายคนนี้ เขาเฮ็ดท่าทางจั่งใด เขากำลังนั่ง เขากำลังนั่งพับเพียบอยู่ กำลังนั่งเก็บผัก
ใซ้มือสองข้างดึงผักขึ้นมา แล้ว[เอา]มาใส่ในเข้ง หลือว่ากะต่า