Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
លើស	lǝǝh	1. to pass/go beyond, exceed, surpass 2. more, too (much), over 3. in addition, more than necessary 4. the most, more than all others	6/5

Link to overview page
Link to dictionary

Forbidding someone to do something — Dialogue 2

បម្រាមក្នុងក្រុមហ៊ុន
ប្រធាន៖ សម្រាប់បុគ្គលិកថ្មី យើងមានបម្រាមខ្លះដែលត្រូវឲ្យដឹង។ ទីមួយ ហាមមកធ្វើការយឺតលើសពី ១០ នាទី។ ទីពីរ ហាមជក់បារីក្នុងការិយាល័យ។ ទីបី ហាមបើកសំឡេងទូរស័ព្ទរោទ៍ឲ្យឮ ត្រូវដាក់សាយឡិនជានិច្ច។
បុគ្គលិក៖ បាទ/ចាស បង។
ប្រធាន៖ អូ ហើយកុំចេញទៅក្រៅក្រុមហ៊ុនក្នុងពេលម៉ោងធ្វើការដោយមិនមានការអនុញ្ញាត។ ត្រូវប្រាប់បងឲ្យដឹងគ្រប់ពេល។

Cold Season (Sakanan) — 15

ចូលដល់រូបភាពទី ១៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៥ យើងឃើញថា នៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺនិយាយអំពីផ្ទះមួយ បាទ ដែលនៅក្នុងផ្ទះនោះគឺមាននាឡិកាមួយ គឺចង្អុលម៉ោង ៦ និងលើសបន្តិច បាទ ប្រហែលជាម៉ោង ៦ ពីរនាទី។ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងរដូវត្រជាក់ នៅពេលដែលម៉ោង ៦ នៅពេលដែលល្ងាច គឺសីតុណ្ហភាពចាប់ផ្ដើមចុះត្រជាក់វិញ។ បាទ អញ្ចឹងពេលព្រឹកពីម៉ោង ៧ ពីម៉ោង ៧ ទៅ គឺចាប់ផ្ដើមសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ រហូតដល់ម៉ោង ១០ រហូតទៅដល់ម៉ោងល្ងាច ម៉ោង ៥ គឺសីតុណ្ហភាពចាប់ផ្ដើមឡើងកម្ដៅវិញ។ អញ្ចឹងពីម៉ោង ៧ ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង ១០ ព្រឹក គឺមានអាកាសធាតុត្រជាក់។ ចំណែកចាប់ពីម៉ោង ១០ ព្រឹក រហូតទៅដល់ម៉ោង ៥ ល្ងាច គឺមានសីតុណ្ហភាពក្ដៅខ្លាំង អញ្ចឹងទោះជារដូវរងាក៏សីតុណ្ហភាពក្ដៅដែរ ប៉ុន្តែចាប់ពីម៉ោង ៥ ល្ងាច រហូតដល់ម៉ោង ៥ ព្រឹក គឺអាកាសធាតុចាប់ផ្ដើមត្រជាក់ ហើយត្រជាក់ខ្លាំងជាងពេលព្រឹកទៀត។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរដូវរងាគឺសីតុណ្ហភាពគឺត្រជាក់ច្រើនជាងក្ដៅ នៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញថាគឺម៉ោង ៦ ល្ងាច ដោយយើងឃើញនៅតាមបង្អួច បាទ បង្អួចដែលបើកវាំងនននោះ គឺយើងឃើញព្រះអាទិត្យកំពុងតែលិចនៅក្បែរភ្នំ។ អញ្ចឹងចាប់ផ្ដើមពីពេលម៉ោង ៥ ទៅ គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមលិច ហើយព្រះអាទិត្យលិចនៅទិសខាងលិច ព្រះអាទិត្យរះនៅទិសខាងកើត។ អញ្ចឹងពេលម៉ោង ៧ ព្រឹក គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមរះ ចំណែកម៉ោង ៥ ល្ងាច គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមលិច។ អញ្ចឹងបានន័យថា នៅពេលដែលព្រះអាទិត្យលិច គឺជាពេលយប់ហើយ។ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថាមានផ្ទះមួយ ដែលនៅក្បែរជើងភ្នំ ហើយព្រះអាទិត្យកំពុងតែលិចនៅក្បែរភ្នំនោះផងដែរ។ បាទ មើលទៅគឺរូបភាពនេះគឺស្រស់ស្អាត ដោយសារតែបង្ហាញអំពីទេសភាពនាពេលថ្ងៃលិច។

Motorcycle Taxi (Sakanan) — 14

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១៤ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៤ ដោយសារតែនារីម្នាក់នោះ គាត់អត់មានលុយរាយ ដូច្នេះនារីម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានឲ្យលុយជាប់ទៅឲ្យបុរស ដែលជាម្ចាស់ម៉ូតូឌុប។ អញ្ចឹងដោយសារតែតម្លៃលុយនោះ គឺវាច្រើនជាងអ្វីដែលបុរសដែលជាម្ចាស់ម៉ូតូឌុបត្រូវយក អញ្ចឹងគាត់ត្រូវអាប់លុយទៅឲ្យនារីម្នាក់នោះវិញ។ ដែលជាក់ស្ដែងយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពទី ១៤ នេះ គឺនៅពេលដែលបុរសដែលជាម្ចាស់ម៉ូតូនោះ គាត់បានទទួលយកលុយពីនារីម្នាក់ ដែលជាអតិថិជនរបស់គាត់ហើយ អញ្ចឹងគាត់ក៏បានយកកាក់ ឬក៏សេន មកអាប់ឲ្យនារីម្នាក់នោះវិញ ដោយសារតែវា នារីម្នាក់នោះ គាត់ឲ្យលុយទៅលើសចំនួន ឬក៏លើសតម្លៃនៃការជិះម៉ូតឌុប។ ដូច្នេះប្រសិនបើយើងអត់លុយរាយ យើងឲ្យលុយជាប់ទៅគេ ហើយលុយរបស់យើងគឺច្រើនជាងតម្លៃនៃអ្វីដែលយើងបានទិញ ឬក៏តម្លៃនៃម៉ូតូឌុប ដែលយើងបាននិយាយគ្នា អញ្ចឹងអ្នកលក់ ឬក៏ម្ចាស់ម៉ូតូ គាត់តែងតែអាប់លុយមកឲ្យយើងវិញ ដោយយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺបន្ទាប់ពីបុរសដែលជាម្ចាស់ម៉ូតូឌុប គាត់បានទទួលយកលុយពីនារីម្នាក់នោះហើយ គាត់ក៏បានយកលុយមួយចំនួន ឬក៏កាក់មួយចំនួន អាប់ត្រលប់ឲ្យនារីម្នាក់នោះវិញ ដោយយើងឃើញគាត់កាន់លុយនៅដៃឆ្វេង ហើយដៃស្ដាំគាត់ទម្លាក់កាក់ទៅឲ្យនារីម្នាក់នោះ។ អញ្ចឹងនារីម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានលើកដៃរបស់គាត់ទទួលយកប្រាក់អាប់មកពីបុរសដែលជាម្ចាស់ម៉ូតូវិញផងដែរ ដោយយើងឃើញគាត់លើកដៃឆ្វេង ដើម្បីទទួលយកប្រាក់អាប់។ អញ្ចឹងពួកគេទាំងពីរអ្នក ក៏បានឲ្យលុយគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយម្ខាងឲ្យលុយ ម្ខាងទៀតទទួលយកប្រាក់អាប់។ អញ្ចឹងលុយដែលយើងអាប់មកពីលុយធំ លុយជាប់ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងទិញទំនិញផ្សេងៗ ដោយយើងឲ្យលុយធំ ឬក៏លុយជាប់ទៅ ហើយគេមានប្រាក់រាយត្រលប់មកវិញ យើងហៅថាលុយអាប់។ អញ្ចឹងនារីម្នាក់នេះ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៤ គឺគាត់កំពុងតែទទួលលុយអាប់។

Hospital (Sakanan) — 16

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១៦ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៦ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីបុរសម្នាក់នោះ គាត់ព្យាបាលបានជាសះស្បើយហើយ គាត់ក៏បានយកវិក្កយបត្រពេទ្យដើម្បីមកមើល អញ្ចឹងជាទូទៅ ពេលខ្លះពេទ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺប្រសិនបើយើងទៅគេងនៅក្នុងពេទ្យធំៗគឺមានតម្លៃថ្លៃ ចំណែកឯពេទ្យតូចៗគឺមានតម្លៃថោក ហើយសម្រាប់ការព្យាបាលគឺពឹងផ្អែកទៅលើការព្យាបាល អញ្ចឹងប្រសិនបើយើងគេងនៅក្នុងពេទ្យយូរ គឺការព្យាបាលគឺអស់ថ្លៃ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងគេងពេទ្យត្រឹមតែមួយថ្ងៃឬក៏ពីរថ្ងៃ យើងអាចចំណាយអស់ត្រឹមតែពី ១០០ ដុល្លារទៅ ៣០០ ដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងគេងពេទ្យរយៈពេលយូរ យើងអាចចំណាយអស់ពី ៥០០ ទៅដល់ ១០០០ ដុល្លារ ឬក៏អាចលើសនេះ ព្រោះដោយសារតែតម្លៃទៅតាមពេទ្យ ពេទ្យធំនិងពេទ្យតូច អញ្ចឹងប៉ុន្តែពេលខ្លះគឺយើងអាចប្រើប្រាស់ធានារ៉ាប់រង សេវាធានារ៉ាប់រងរបស់ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន អញ្ចឹងប៉ុន្តែភាគច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប្រជាជនកម្ពុជាគាត់អត់សូវប្រើប្រាស់សេវាធានារ៉ាប់រងនោះទេ អញ្ចឹងនៅពេលដែលគាត់មានជំងឺ ឬក៏នៅពេលដែលគាត់មានគ្រោះថ្នាក់ ហើយទៅព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ គឺគាត់ចេញលុយខ្លួនឯង បានន័យថាគាត់ចំណាយលុយផ្ទាល់ខ្លួន ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកដែលគាត់ប្រើប្រាស់សេវាធានារ៉ាប់រង គឺគាត់អត់ចាំបាច់ចេញលុយ ឬក៏ចំណាយលុយផ្ទាល់ខ្លួននោះទេ គឺក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងនឹងទទួលរ៉ាប់រងនូវការចំណាយព្យាបាលរបស់គាត់ទាំងស្រុង ដោយគាត់គ្រាន់តែបង់សេវាប្រចាំឆ្នាំទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងតែប៉ុណ្ណោះ ហើយក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងគឺយើងអាចធានារ៉ាប់រងនៅពេលដែលយើងមានគ្រោះថ្នាក់ ឬក៏នៅពេលដែលយើងមានជំងឺបាន ដោយការធានារ៉ាប់រងនោះ ពេលខ្លះ ក្រុមហ៊ុនខ្លះ គឺគាត់ធានារ៉ាប់រង ២៤ ម៉ោងគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងមានជំងឺ ឬក៏នៅពេលដែលយើងគ្រោះថ្នាក់ យើងគ្រាន់តែទៅមន្ទីរពេទ្យ នោះក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រងនឹងចេញថ្លៃសេវាថ្នាំពេទ្យ ហើយនិងថ្លៃព្យាបាលឲ្យយើងទាំងអស់ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងអត់មានធានារ៉ាប់រងទេ គឺយើងត្រូវចំណាយប្រាក់ផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីព្យាបាលជំងឺរបស់យើង ដែលជាក់ស្ដែងបុរសម្នាក់នេះ ប្រហែលជាគាត់អត់មានសេវាធានារ៉ាប់រងទេ បានន័យថាគាត់អត់បានទិញសេវាធានារ៉ាប់រងទេ ដូច្នេះនៅពេលដែលគាត់កាន់វិក្កយបត្រពេទ្យមក គឺគាត់ភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ប្រហែលជាអស់ច្រើន បានន័យថាដោយសារតែគាត់បាក់ជើងនិងនៅពេទ្យយូរ ដូច្នេះការចំណាយរបស់គាត់គឺអស់ច្រើន អញ្ចឹងហើយទើបគាត់មើលទៅក្នុងវិក្កយបត្រពេទ្យបណ្ដើរ គាត់មានអាការៈភ្ញាក់ផ្អើលបណ្ដើរ ដោយសារតែឃើញតម្លៃថ្លៃពេក ដោយសារតែឃើញវិក្កយបត្រនោះគឺមានតម្លៃថ្លៃពេក។

Cold Season (Sakanan) — 13

ចូលដល់រូបភាពទី ១៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ យើងឃើញថា វាគឺជាពេលថ្ងៃត្រង់ ព្រោះថាអម្បាញ់មិញយើងឃើញថា ឃើញម៉ោងវា ១២ កន្លះ ឬក៏ ១២ សែសិប។ អញ្ចឹង ១២ សែសិប គឺលើស ១០ នាទី យើង ១២ កន្លះ គឺ ១២ សាមសិបនាទី។ អញ្ចឹងប្រសិនបើម៉ោង ១២ សាមសិបនាទី គឺយើងហៅ ១២ កន្លះ ក៏ប៉ុន្តែអម្បាញ់មិញ គឺម៉ោង ១២ និងសែសិបនាទី បាទ។ អញ្ចឹងម៉ោង ១២ និងសែសិបនាទី គឺជាពេលវេលាមួយដែលកូនសិស្សចេញពីរៀន។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានសាលាខ្លះគឺកូនសិស្សនឹងរៀនព្រឹកផង ល្ងាចផង បាទ។ ប៉ុន្តែនៅសាលាខ្លះគឺគេរៀនតែមួយព្រឹកនោះទេ។ ដូច្នេះនៅសាលារៀន គេចូលរៀនម៉ោង ៧ ព្រឹក និងចេញម៉ោង ១១។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់តែសាលាដែលគេបង្រៀនពីរវេន បាទ គឺព្រឹក ល្ងាច គឺគេចូលម៉ោង ៧ ចេញម៉ោង ១១ និងចូលម៉ោង ១ ចេញម៉ោង ៥។ ដូច្នេះនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងអាចនិយាយថា សិស្សគឺដល់ពេលសម្រាកញ៉ាំបាយនៅពេលថ្ងៃត្រង់។ អញ្ចឹង ពួកគាត់ចេញពីសាលារៀន។ យើងឃើញនៅក្នុងនេះ យើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺមានសាលារៀនមួយ បាទ មានអគារសាលារៀនមួយ ដែលនៅក្នុងនោះ គឺយើងឃើញមានពីរជាន់ អគារនោះគឺពីរជាន់ បាទ ហើយមានប្រាំមួយបន្ទប់។ អញ្ចឹង មានថ្នាក់រៀនចំនួនប្រាំមួយបន្ទប់។ ហើយនៅលើអគារនោះ យើងឃើញមានព្រះអាទិត្យចំនួនមួយ អញ្ចឹងបានន័យថា ព្រះអាទិត្យរះនៅកម្ពស់ថ្ងៃត្រង់ បាទ អញ្ចឹងគឺជាពេលវេលាថ្ងៃត្រង់។ ហើយយើងឃើញមានសិស្សជាច្រើន គាត់បានដើរចេញពីអគារសាលានោះ។ អញ្ចឹងបានន័យថាដល់ម៉ោងដែលគាត់សម្រាក ដូច្នេះគាត់ត្រូវដើរចេញពីអគារទៅផ្ទះ ឬក៏ទៅកន្លែងញ៉ាំបាយ។ បាទ សិស្សខ្លះដែលមានផ្ទះជិតគឺគាត់ទៅផ្ទះរបស់គាត់ ចំណែកឯសិស្សដែលមានផ្ទះឆ្ងាយ គឺគាត់ទៅកន្លែងញ៉ាំបាយ ឬក៏គេហៅថាអាហារដ្ឋាន។ អញ្ចឹងជាទូទៅសាលានីមួយៗតែងតែមានអាហារដ្ឋានរបស់គេ សម្រាប់ឲ្យសិស្សានុសិស្សចូលញ៉ាំអាហារ។ យើងឃើញនៅពីមុខអគារនេះ គឺមានដងទង់ជាតិមួយ បាទ អញ្ចឹងបង្គោលខ្ពស់មួយនោះ គេហៅថាដងទង់ជាតិ ដែលយើងឃើញមានទង់ជាតិចងនៅដងបង្គោលនោះ កំពុងតែបក់រវិចៗ។ អញ្ចឹងទង់ជាតិគឺដាក់នៅគ្រប់សាលាតែម្ដង។ ហើយជាទូទៅមុនពេលចូលរៀន គឺសិស្សទាំងអស់ត្រូវតែគោរពទង់ជាតិ គឺយើងត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិឡើងដោយច្រៀងចម្រៀងជាតិ ដូចជានៅក្នុងសាលានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺពេលព្រឹកម៉ោង ៧ នៅពេលដែលសិស្សចូលដល់សាលាអស់ គឺសិស្សទាំងអស់ ត្រូវមកតម្រង់ជួរគ្នានៅក្បែរទង់ជាតិ ដើម្បីច្រៀងភ្លេង ច្រៀងបទភ្លេងជាតិ ហើយបង្ហូតទង់ជាតិឡើងលើនៅពេលព្រឹក។ អញ្ចឹងបទភ្លេងជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺមានចំណងជើងថាបទនគររាជ។ អញ្ចឹងគឺយើងតែងតែច្រៀង ដើម្បីបង្ហូតទង់ជាតិឡើងលើនៅពេលព្រឹក។ ហើយបន្ទាប់មក នៅពេលដែលសិស្សចេញពីរៀននៅពេលល្ងាច គឺយើងត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិចុះវិញ ដោយច្រៀងបទនគររាជដដែល។ អញ្ចឹងនៅគ្រប់សាលាទាំងអស់ គឺត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិពីរដង ទីមួយគឺនៅពេលព្រឹកម៉ោង ៧ និងទីពីរនៅពេលល្ងាចម៉ោង ៥ ឬក៏នៅពេលរសៀល។